Jeśli w grę wchodzi obrót wartościami majątkowymi, notariusz może odmówić dokonania czynności notarialnych. Takie zachowanie jest poparte ustawą prawną.
Ustawa z dnia 16 listopada 2000 roku traktuje o przeciwdziałaniu wprowadzaniu do obrotu finansowego wartości majątkowych pochodzących z nielegalnych lub nieujawnionych źródeł. Od 22 października 2009 roku tytuł ustawy brzmi o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu (tekst jedn. Dz. U. z 2010 r. Nr 46, poz. 276 ze zm.). Jednak niejasne zapisy w wielu miejscach sprawiają, że problemy interpretacyjne się piętrzą.
Artykuł 1. – ustawa określa zasady oraz tryb przeciwdziałania praniu pieniędzy, przeciwdziałania finansowaniu terroryzmu, stosowania szczególnych środków ograniczających przeciwko osobom, grupom i podmiotom oraz obowiązki podmiotów uczestniczących w obrocie finansowym w zakresie gromadzenia i przekazywania informacji
W wyżej przytoczonej ustawie obowiązki leżą szczególnie na barkach notariuszy. W jej rozumieniu notariusz wykonując swoją pracę dotyczącą obrotu wartości majątkowych, jest instytucją obowiązaną. A taką czynnością notarialną dotyczącą obrotu wartościami majątkowymi jest chociażby umowa sprzedaży nieruchomości w formie aktu notarialnego.
Za co notariusz jest odpowiedzialny?
Za zidentyfikowanie klienta i zweryfikowanie jego tożsamości na podstawie dokumentów lub informacji publicznie dostępnych;
W przypadku osób fizycznych i ich przedstawicieli identyfikacja polega na ustaleniu i zapisaniu cech dokumentu stwierdzającego tożsamość osoby oraz wszystkie dane.
W przypadku osób prawnych identyfikacja polega na ustaleniu i zapisaniu aktualnych danych z wyciągu Krajowego Rejestru Sądowego lub innego dokumentu wskazującego firmę, formę organizacyjną osoby prawnej, siedzibę, jej adres, numer identyfikacji podatkowej, a także dane osoby.
Za podejmowanie czynności z zachowaniem należytej staranności w celu identyfikacji beneficjenta rzeczywistego i stosowaniu uzależnionych od oceny ryzyka odpowiednich środków weryfikacji jego tożsamości.
Ustalenie rzeczywistego beneficjanta jest znacznie trudniejszym zadaniem. Co rozumiemy przez termin beneficjent rzeczywisty transakcji?
Osobę fizyczną lub osoby fizyczne będące właścicielami osoby prawnej lub sprawują kontrolę nad klientem i mają wpływ na osobę fizyczną, w imieniu której przeprowadza się transakcję;
Osobę fizyczną lub osoby fizyczne, które są udziałowcami lub akcjonariuszami lub posiadają prawo głosu na zgromadzeniu wspólników w wysokości powyżej 25 % w tej osobie prawnej;
Gdy notariusz nie jest w stanie wykonać należycie swoich obowiązków dotyczących beneficjenta i swojej odpowiedzialności, nie wykonuje dalej czynności notarialnych dotyczących obrotu wartościami majątkowymi oraz przekazuje sprawę Generalnemu Inspektorowi Informacji Finansowej.